Dwie wygrane sprawy EFHR przeciwko SKVC

Po kilkumiesięcznych wymianach pism Centrum Oceny Jakości Studiów (Studijų kokybės vertinimo centras, dalej – SKVC) na Litwie przychylnie rozpatrzyło argumenty Europejskiej Fundacji Praw Człowieka (dalej – EFHR), które odnosiły się do uznania ważności stopnia naukowego. Do Fundacji zwróciły się dwie osoby, które spotkały się z problemem nostryfikacji dyplomów uzyskanych w państwach członkowskich UE.

EFHR sporządziła skargę do SKVC w sprawie dyskryminującej decyzji nieuznania niemieckiego dyplomu magistra dla R.S. Z poprzednich decyzji SKVC wynikało, że tytuł magistra, który uzyskała w Niemczech obywatelka Litwy R.S. po przeprowadzeniu procedur porównawczych kwalifikacji magistra w szkolnictwie wyższym na Litwie uznano jedynie za dyplom licencjacki. Komisja uzasadniła to tym, że na Uniwersytecie Phillips w Marburgu przedmiot Historii Europy Wschodniej oraz anglistyki był zaliczony bez egzaminu końcowego (ocena została przepisana z Chrześcijańskiego Collegium Litewskiego (Lietuvos krikščionių kolegija) (rok studiów 1992-1996), który w tamtym czasie nie miał statusu uczelni wyższej. Zgodnie z prawodawstwem litewskim R.S. nie miała prawa kontynuować nauki na studiach wyższych, a Chrześcijańskie Collegium nie miało prawa do prowadzenia działalności.

Zagadnienia związane z uznawaniem kwalifikacji zawodowych reguluje Konwencja Rady Europy i UNESCO, które zajmują się uznawaniem kwalifikacji związanych z uzyskaniem wykształcenia wyższego w Regionie Europy. Konwencja głosi, że procedury i kryteria stosowane przy ocenianiu i uznawaniu kwalifikacji były przejrzyste, spójne i wiarygodne, a decyzje dotyczące uznania kwalifikacji będą podejmowane w oparciu o odpowiednie informacje na temat kwalifikacji, o których uznanie ubiega się dana osoba.

Aby umożliwić obywatelom Unii Europejskiej pracę w kraju członkowskim UE bez konieczności przekwalifikowywania został wprowadzony Europejski System Transferu Punktów (ECTS) – co oznacza, że każdy kto skończył uczelnię wyższą ma prawo do pracy w zawodzie w dowolnym kraju członkowskim Unii Europejskiej. „Po 8 miesiącach korespondencji z SKVC, dostałam odpowiedź, że mój dyplom magistra zdobyty w Niemczech uznano na Litwie tylko na poziomie licencjackim” – mówiła R.S.

Nie zgadzając się z takim postanowieniem, Europejska Fundacja Praw Człowieka zainterweniowała i udzieliła R. S. bezpłatnej pomocy prawnej.

SKVC przyznała rację Europejskiej Fundacji Praw Człowieka i uznała stopień magistra zdobyty przez R. S. na Uniwersytecie Philips w Marburgu.

„ Jestem bardzo wdzięczna pomocniczce adwokata Ewelinie Baliko i Europejskiej Fundacji Praw Człowieka za ich wsparcie i wysiłki, aby pomóc mi (obywatelce Litwy) w obronie swoich praw”- mówiła niekryjąca szczęścia R.S. po uzyskaniu pozytywnej decyzji od Centrum.

R. S. obecnie pracuje w międzynarodowej organizacji, która nie ma żadnych wątpliwości co do jej  wykształcenia zdobytego w Niemczech. Dzięki nostryfikacji będzie mogła w przyszłości ubiegać się o  pracę na Litwie „Uznanie dyplomu może się przydać w przyszłości, jeżeli otrzymam ciekawą propozycję pracy w ojczystym kraju.”

Natomiast z bardziej skomplikowanym problemem zderzyła się obywatelka Litwy J. S., której SKVC nie uznało ani stopnia licencjata zdobytego w tym samym Chrześcijańskim Collegium Litewskim ani magistra zdobytego w 2000 roku na Uniwersytecie Karlstad w Szwecji (Karlstads Universitet). Pomimo to, że J. S. miała rok studiów wyrównawczych, SKVC swoją decyzję uzasadniło tym, że J. S. zdobyła stopień licencjacki na LCC Międzynarodowym Uniwersytecie w Kłajpedzie (LCC International University), który w czasie jej studiów nie posiadał licencji na prowadzenie działalności edukacyjnej.

EFHR nie została obojętna na takie zachowanie SKVC i stanęła w obronie J. S. podając dodatkowe dowody, m.in. zaświadczenia z Uniwersytetu Karlstad, LCC Międzynarodowego Uniwersytetu, Ministerstwa Edukacji i Oświaty (LR Švietimo ir mokslo ministerija) i Szwedzkiego Akademickiego Centrum Informacyjnego (National Academic Recognition Information Centr). Po analizie ww. dokumentów i rozpatrzeniu argumentów EFHR Centrum przyznało, że dyplom zdobyty w Szwecji jest równy litewskiemu dyplomowi magistra.

Uznanie okresów studiów, świadectw, dyplomów oraz stopni naukowych uzyskanych w innym kraju Regionu Europejskiego stanowi ważny instrument promowania przez państwa członkowskie mobilności środowisk akademickich.

Każdy człowiek ma prawo do kształcenia się, a faktem jest, iż wykształcenie wyższe, będące czynnikiem zdobywania wiedzy i jej postępu, stanowi wyjątkowo bogaty walor kulturalny i naukowy zarówno dla jednostki, jak i całego społeczeństwa.

Ponadto, kwestię nostryfikacji dyplomów i uznania kwalifikacji reglamentuje również prawo UE, które zapewnia swobodny przepływ osób. I chociaż uznanie kwalifikacji jest domeną każdego państwa UE, jednak każde państwo powinno przestrzegać przepisów prawnych UE i nie ograniczać swobodnego przepływu osób bez prawnego uzasadnienia. Artykuł 165 Traktatu o funkcjonowaniu UE przewiduje sprzyjanie mobilności studentów i nauczycieli, między innymi poprzez zachęcanie do akademickiego uznawania dyplomów i okresów studiów.

Unia przyczynia się do rozwoju edukacji na wysokim poziomie, poprzez zachęcanie do współpracy między Państwami Członkowskimi oraz, jeśli jest to niezbędne, poprzez wspieranie i uzupełnianie ich działalności, w pełni szanując odpowiedzialność Państw Członkowskich za treść nauczania i organizację systemów edukacyjnych, jak również ich różnorodność kulturową i językową.

EFHR zachęca wszystkich, którzy mają problemy prawne, szczególnie z nostryfikacją dyplomu uzyskanego w UE, aby zwracali się do EFHR. Powyższe przykłady świadczą o tym, że warto jednak dochodzić swoich praw.

EFHR