Szkoły mniejszości narodowych zagrożone

W ostatnim czasie do informacji publicznej dotarła informacja o nieudanych rozmowach między administracją Samorządu Rejonu Trockiego, a Szkołą Podstawową im. Andrzeja Stelmachowskiego w Starych Trokach. Samorząd chce przekształcić szkołę w filię innej placówki, dokonać reorganizacji jednostki. Niestety, nie jest to jedyna taka sytuacja. Gimnazjum im. Longina Komołowskiego w Połukniu jest zbliżonym przypadkiem. Szkoły są ważnymi ośrodkami dla mniejszości polskiej w regionie, mają swoje wieloletnie tradycje oraz stanowią ważny ośrodek kulturowy miejscowej ludności. Społeczności bardzo zależy, aby placówki się utrzymały i kontynuowały swoje działania wychowawcze.

Liczba uczniów w tych dwóch placówkach przekracza 60. Szkoły zapewniają nauczanie na różnych szczeblach edukacji. Zarządzenie Rządu Republiki Litewskiej w sprawie zatwierdzenia zasad rozwoju sieci szkół realizujących programy edukacji formalnej nr 768 określa możliwość rozwiązania lub reorganizacji placówki, gdy liczba uczniów jest równa lub niższa 60 (p. 11) oraz zapewnia możliwość prowadzenia klas mniejszych niż 8 osób, jeżeli program podstawowy jest nauczany w języku mniejszości narodowej (p. 25.7). Obydwa te przepisy odnoszą się do wspomnianych szkół, zarządzenie chroni właśnie takie jednostki przed upadkiem.

Litwa jest zobowiązana Konwencją ramową o ochronie mniejszości narodowych. Akt wszedł w życie 1 lipca 2000 r. Jej celem jest również ochrona właśnie takich jednostek dydaktycznych. Konwencja:

art. 5 ust. 2, zapewnia ochronę mniejszości narodowych przed działaniami lub praktykami mającymi na celu asymilację osób należących do mniejszości narodowych wbrew ich woli,

art. 14 ust. 2, uznaje prawo mniejszości narodowych do nauki ich języka lub nauczania w ich języku.

Zdaniem Europejskiej Fundacji Praw Człowieka działania Samorządu Rejonu Trockiego mogą doprowadzić do naruszenia wyżej wymienionych praw. Szkoły niewątpliwie znajdują się pod ochroną prawną Zarządzenia Rządu nr 768 oraz Konwencji o ochronie praw mniejszości. Wyrażamy zaniepokojenie postępowaniem Samorządu. Głęboko wierzymy, że władze podejmą decyzję zgodną z literą prawa oraz odpowiednią dla szkolnych społeczności.