Za „fryzjer” czy „sklep” już nie będzie kary

Już nie trzeba bać się kary za umieszczanie napisów po polsku, białorusku, czy rosyjsku mających na celu zapewnienia turystom odpowiedniej jakości obsługi, ułatwienia poznania kraju, zachęcenia do częstszych przyjazdów na Litwę. Przyjęcie nowych przepisów daje teraz każdemu przedsiębiorca prawo do reklamowania swojej działalność w dowolnym języku obcym. Obok napisów w jęz. państwowym może zamieszczać napisy oraz informacje dźwiękowe dotyczące swojej działalności w innych językach nie obawiając się, że otrzyma za to mandat. Dotychczasowe przepisy zakazujące tego typu reklam zdaniem Fundacji godziły m. in. w swobodę gospodarczą. Przykładem może być osoba, którą ukarano mandatem w wysokości 500 LT za reklamę salonu fryzjerskiego w trzech językach: litewskim, polskim i rosyjskim. Kodeks naruszeń administracyjnych Republiki Litewskiej przewiduje, iż niewykonywanie wymagań urzędnika Inspekcji Języka Państwowego w przypadku nieużywania języka państwowego naruszycielu grozi upomnienie, grzywna dla kierowników instytucji, organizacji, firm w wysokości od 300 Lt do 600 Lt. W przypadku powtórnego naruszenia grzywna wzrośnie podwójnie – od 600 Lt do 1500 Lt (art. 91²⁾.

Taką ostatnio decyzję podjęła Państwowa Komisja Języka Litewskiego po rozpatrzeniu pisma Europejskiej Fundacji Praw Człowieka.

W 2011 r. Inspekcja Języka Państwowego zaskarżyła kilka przedsiębiorstw w związku z nieprzestrzeganiem wymogów prawnych, m.in. dyrektora solecznickiej zajezdni autobusowej oraz dyrektora zajezdni autobusowej rejonu wileńskiego za używanie tablic określających trasę autobusu w jęz. polskim (obok jęz. litewskiego), dyrektor sp. z o.o. „Irzimasˮ za analogiczne działania itd. We wszystkich przypadkach Naczelny Sąd Administracyjny umorzył sprawy. Podobnie było w sprawie właścicielki sklepu w Awiżeniach, która na swoim sklepie zamieściła polski napis „sklep spożywczy” pod napisem w języku litewskim „parduotuvė”, i nie zgodziła się go usunąć. Otrzymała 450 Lt kary pieniężnej.

Dotychczas obowiązywał na mocy rozporządzenia Sejmu przyjęty przez Komisję językową Tryb tymczasowy publicznych informacji dźwiękowych oraz napisów publicznych z dn. 25 maja 1995 r. Stanowił on, że w tworzeniu informacji dźwiękowych bądź napisów publicznych dotyczących obsługi obcokrajowców (w hotelach, urzędach pocztowych, bankach, otwartych zakładach zbiorowego żywienia etc.), międzynarodowego transportu, turystyki itp. obok języka państwowego, mogą być używane tradycyjne języki komunikacji międzynarodowej, tzn. angielski, niemiecki i francuski.

Zdaniem Fundacji taka regulacja stanowiła bezpośrednią dyskryminację wszystkich innych przybywających na Litwę obcokrajowców, którzy nie znają żadnego z trzech ww. języków. Dodatkowo akt ten nie precyzował, dlaczego właśnie tym językom był nadany status szczególny względem innych języków.

Z danych zawartych w publikacji Departamentu Statystyki Republiki Litewskiej wynika, że w roku 2010-2012 największa liczba turystów przybyła z Polski, Niemiec, Rosji, Łotwy, Białorusi, Wielkiej Brytanii, Finlandii oraz Estonii.

Komisja Językowa czuwa nad realizacją przepisów ustawy o języku państwowym, dba o kulturę językową społeczeństwa – obserwuje sytuację językową w placówkach oświatowych, mediach, wydawnictwach, działalności naukowej, życiu publicznym oraz innych dziedzinach. Ponadto według Ustawy Republiki Litewskiej o Państwowej Komisji Języka Litewskiego Komisja dokonuje w razie konieczności zmian w przyjętych zaleceniach oraz normach. Dlatego też na posiedzeniu Komisji Językowej uwzględniono uwagi Fundacji w celu zapewnienia wszystkim przybywającym na Litwę obcokrajowcom równorzędnych i niedyskryminujących warunków należytej obsługi oraz uzyskania informacji.

Oznacza to, że od tej chwili wszystkie napisy oraz informacje dźwiękowe w środkach transportu, urzędach celnych, hotelach, bankach, agencjach turystycznych, reklamach oprócz języka litewskiego mogą być zamieszczane w dowolnym języku obcym. W praktyce oznacza to, że będą to informacje w językach dominujących grup narodowych odwiedzających Litwę. Zastrzega się jednak, że informacja ta nie powinna być obszerniejsza, a format tekstu nie może być większy niż napis w języku państwowym, tj. po litewsku. Pojęcie reklamy w Ustawie o reklamie brzmi następująco: w dowolnej formie i w dowolny sposób rozpowszechniana informacja, związana z działalnością gospodarczo komercyjną, finansową lub zawodową osoby, promująca towar lub usługi, w tym również nabycie nieruchomości, przejęcie praw majątkowych zobowiązań. Więc nie ma żadnych prawnych przeszkód stwierdzić, że reklama w pojęciu decyzji Komisji obejmuje także szyldy sklepowe, które obok języka litewskiego mogą być wywieszone w innym języku obcym.

Fundacja uważa nowo przyjętą decyzję z zadowoleniem i cieszy się, że Komisja uwzględniła wnioski EFHR.

EFHR