Wojna a prawo – postępowanie przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości

Czym jest Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS)? 

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS), czasami nazywany Światowym Trybunałem, jest jednym z sześciu głównych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych. Rozstrzyga spory między państwami zgodnie z prawem międzynarodowym i wydaje opinie doradcze w kwestiach prawnomiędzynarodowych.

Jak wygląda procedura postępowania przed MTS? 

• Procedura pisemna, polega na przesłaniu Trybunałowi i stronom za pośrednictwem Sekretarza Trybunału wszelkich wymaganych dokumentów.
• Rozprawa, ma na celu wysłuchanie przez Trybunał doradców i adwokatów, niekiedy również świadków i rzeczoznawców.
• Narada, na niej Trybunał decyduje o sprawie większością głosów sędziów obecnych, a w razie równości głosów przeważa głos przewodniczącego.
• Dla zabezpieczenia praw jednej lub drugiej strony sporu, Trybunał może wskazać środki tymczasowe. 
• O zastosowaniu środków tymczasowych informowane są strony oraz RB ONZ. 
• Niezastosowanie środków tymczasowych skutkuje koniecznością zadośćuczynienia drugiej stronie niezależnie od wyniku postępowania głównego. 
• Wyrok odczytywany jest na posiedzeniu publicznym. 

Wniosek Ukrainy do MTS

Ukraina w sobotę 26 lutego złożyła wniosek o wszczęcie postępowania oraz wniosek o zastosowanie środków tymczasowych (co oznacza, że ​​zwracają się o pilne działanie w celu uniknięcia nieodwracalnej tragedii) przeciwko Federacji Rosyjskiej do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. Ukraina zwróciła się do MTS o sprawowanie jurysdykcji na podstawie Konwencji o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa z 1948 r. Artykuł IX Konwencji o ludobójstwie upoważnia strony do powoływania się na jurysdykcję MTS w sporach dotyczących „interpretacji, stosowania lub wypełniania” zobowiązań traktatowych. Ukraina ma na celu obalenie teorii prezydenta Putina, że inwazja rosyjska broni jedynie ludność rosyjskojęzyczną w Ukrainie przed ludobójstwem. We wtorek, 1 marca MTS ogłosił, że przeprowadzi przesłuchania 7 i 8 marca.

MTS pierwotnie zaplanował rozprawy na poniedziałek i wtorek, ale Federacja Rosyjska nie pojawiła się, mimo to w poniedziałek MTS ogłosił, że przyjmuje wniosek Ukrainy i rozpocznie obrady. Ukraina oświadczyła, że ​​złożyła wniosek, w celu wykazania, że ​​Rosja nie ma podstaw prawnych do podejmowania wszelkich działań na Ukrainie i przeciwko Ukrainie. MTS wskazał, że jest przygotowany do wydania opinii na temat braku podstawy prawnej dla rosyjskiej inwazji. Teraz, gdy wnioski zostały złożone, pozostają pytania, jak szczegółowe są plany Trybunału w swojej analizie i ilu sędziów będzie odpowiedzialnych za sprawę. Zgodnie z art. 56 Statutu MTS sąd musi uzasadnić swój wyrok. Chociaż MTS zarządza środki tymczasowe na długo przed wydaniem ostatecznych wyroków, ta praktyka wydawania uzasadnionych decyzji ma zastosowanie zarówno do środków tymczasowych, jak i ostatecznych wyroków. Na kolejne informacje w sprawie, trzeba jednak poczekać. Jedno jest pewne procedura znajduje się w nowej fazie. 

Bez względu na to jakie kroki Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości podejmie w najbliższym czasie, Europejska Fundacja Praw Człowieka (EFHR) stanowczo potępia inwazję militarną Rosji na Ukrainę. Zaangażowanie Białorusi w agresję wobec niepodległej Ukrainy również zasługuje na potępienie. Oba państwa wzywamy do przestrzegania prawa międzynarodowego. 

Przygotowała Marta Maciejewska w ramach programu praktyk w Europejskiej Fundacji Praw Człowieka (EFHR).

Źródła: 

1. https://www.justsecurity.org/80597/qa-ukraine-icj-russia-absence-what-comes-next/
2. https://www.justsecurity.org/80455/qa-next-steps-in-ukraines-application-to-the-international-court-of-justice/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=qa-next-steps-in-ukraines-application-to-the-international-court-of-justice
3. https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/trybunal-karny-w-hadze-dla-putina-prawnicy-tlumacza/bzgttvd
4. https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/swiat/artykuly/8373818,ukraina-mts-haga-rosja.html
5. https://www.icj-cij.org/en/case/182
6. https://www.icj-cij.org/en/statute
7. https://www.icj-cij.org/en/how-the-court-works
8. https://www.icj-cij.org/en/basis-of-jurisdiction
9. https://www.un.org/en/model-united-nations/international-court-justice